Uykuda soluk borusuna tükürük kaçması neden olur?

Uykuda Soluk Borusuna Tükürük Kaçmasının Nedenleri

Uykuda soluk borusuna tükürük kaçması, genellikle yutma refleksinin azalması veya solunum yolu koruma mekanizmalarının geçici olarak bozulması sonucu ortaya çıkar. Bu durum, tıpta "aspirasyon" olarak adlandırılır ve özellikle derin uyku evrelerinde daha sık görülür. İşte bu durumun başlıca nedenleri:

• Yutma Refleksinin Azalması: Uyku sırasında vücut fonksiyonları yavaşlar, bu da yutma refleksinin zayıflamasına neden olur. Normalde uyanıklıkta tükürük otomatik olarak yutulurken, uykuda bu süreç aksayabilir ve tükürük soluk borusuna kaçabilir.
• Pozisyonel Faktörler: Sırtüstü yatmak, tükürüğün boğaz arka duvarından soluk borusuna doğru akmasını kolaylaştırabilir. Özellikle başın yüksekte tutulmaması bu riski artırır.
• Reflü Hastalığı: Gastroözofageal reflü (GERD), mide asidinin yemek borusuna kaçmasıyla karakterizedir. Uyku sırasında bu asit ve tükürük karışımı soluk borusuna ulaşarak tahrişe ve öksürük nöbetlerine yol açabilir.
• Sinir Sistemi Bozuklukları: Parkinson, inme veya nörolojik hastalıklar gibi durumlar, yutma ve solunum kaslarının kontrolünü etkileyerek aspirasyon riskini artırabilir.
• Uyku Apnesi: Obstrüktif uyku apnesi gibi solunum bozuklukları, uyku sırasında solunumun durması ve ani nefes alma çabalarıyla tükürüğün soluk borusuna çekilmesine neden olabilir.
• İlaçların Etkisi: Bazı sakinleştirici, antidepresan veya kas gevşetici ilaçlar, merkezi sinir sistemini baskılayarak yutma refleksini zayıflatabilir ve tükürük kaçmasını kolaylaştırabilir.
• Yaşlanma: İlerleyen yaşla birlikte kas tonusu ve reflekslerde doğal bir azalma olur, bu da yaşlı bireylerde uykuda tükürük aspirasyonunun daha sık görülmesine yol açar.
• Aşırı Tükürük Üretimi: Bazı enfeksiyonlar, diş problemleri veya ilaç yan etkileri tükürük salgısını artırarak, uyku sırasında yutulamayan fazla tükürüğün soluk borusuna kaçma olasılığını yükseltir.

Bu durum genellikle geçici ve zararsız olsa da, sık tekrarlanması halinde bir doktora danışmak önemlidir. Altta yatan bir sağlık sorunu olup olmadığının değerlendirilmesi, komplikasyonları önlemek açısından faydalı olacaktır. Basit önlemler arasında yatış pozisyonunu değiştirmek (yan yatmak) veya yastık yüksekliğini ayarlamak yer alabilir.