Uyku çiçeği hastalıkları nelerdir ve belirtileri neler?

Trypanosoma parazitlerinin neden olduğu tropikal bir enfeksiyon olan Afrika Tripanosomiyazı, çeçe sinekleri aracılığıyla bulaşıyor. Hastalığın seyri iki farklı evrede ilerliyor ve özellikle nörolojik belirtiler gösterdiği ikinci aşamada tedavi edilmezse hayati risk taşıyor.

24 Kasım 2025

Uyku Çiçeği Hastalığı Nedir?


Uyku çiçeği, bilimsel adıyla "Afrika Tripanosomiyazı", Trypanosoma cinsi parazitlerin neden olduğu tropikal bir hastalıktır. Çoğunlukla Sahra Altı Afrika bölgesinde görülür ve "uyku" adını, hastalığın ilerleyen aşamalarında ortaya çıkan uyku bozukluklarından alır. Hastalık, enfekte çeçe sineklerinin ısırığıyla insanlara bulaşır ve tedavi edilmediğinde ölümcül olabilir. İki ana türü vardır: Trypanosoma brucei gambiense (Batı ve Orta Afrika'da yaygın, kronik form) ve Trypanosoma brucei rhodesiense (Doğu ve Güney Afrika'da yaygın, akut form).

Uyku Çiçeği Hastalığının Belirtileri

Hastalık genellikle iki aşamada ilerler ve belirtileri bu aşamalara göre değişir. Erken teşhis ve tedavi, ciddi komplikasyonları önlemek için hayati önem taşır.

  • Birinci Aşama (Hematolenfatik Aşama): Bu aşama, parazitin kan ve lenf sistemine yayılmasıyla karakterizedir. Belirtiler genellikle çeçe sineği ısırığından 1-3 hafta sonra başlar ve şunları içerir
  • Isırık bölgesinde ağrılı veya kaşıntılı bir yara (şankr) oluşumu.
  • Ateş, titreme ve terleme atakları.
  • Baş ağrısı, eklem ağrıları ve kas ağrıları.
  • Lenf bezlerinde şişme, özellikle boyun bölgesinde (Winterbottom belirtisi).
  • Deri döküntüleri ve kaşıntı.
  • Genel halsizlik ve iştah kaybı.
  • İkinci Aşama (Nörolojik Aşama): Bu aşamada parazit merkezi sinir sistemine (beyin ve omurilik) ulaşır, bu da ciddi nörolojik belirtilere yol açar. Belirtiler şunlardır
  • Uyku düzensizlikleri: Gündüz aşırı uyku hali, gece uykusuzluk ve uyku-uyanıklık döngüsünün bozulması (hastalığa "uyku çiçeği" adının verilmesinin ana nedeni).
  • Davranış değişiklikleri: Sinirlilik, kaygı, depresyon veya halüsinasyonlar.
  • Koordinasyon bozuklukları: Yürüme güçlüğü, titreme ve konuşma zorlukları.
  • Bilinç bulanıklığı, konsantrasyon güçlüğü ve hafıza kaybı.
  • Nöbetler veya kasılmalar.
  • Koma ve tedavi edilmediğinde ölüm.

Önemli Uyarılar

Uyku çiçeği, hızlı teşhis ve tedavi gerektiren ciddi bir hastalıktır. Belirtiler görüldüğünde, özellikle riskli bölgelere seyahat öyküsü varsa, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Korunma yöntemleri arasında çeçe sineklerinden kaçınmak, koruyucu giysiler giymek ve böcek kovucular kullanmak yer alır. Dünya Sağlık Örgütü, hastalığın kontrolü için tarama ve tedavi programları yürütmektedir.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap
şifre
Sizden Gelen Sorular / Yorumlar
Çok Okunanlar
Haber Bülteni
;